Ομιλία του Υφυπουργού Εργασίας κ. Αντώνη Μπέζα στην ημερίδα της Γενικ. Γραμματείας Διαχείρισης Κοινοτικών & άλλων πόρων σχετικά με την «Λειτουργία Περιφερειακών μηχανισμών υποστήριξης των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων (ΚΟΙΝΣΕΠ)»
Κυρίες και Κύριοι,
Καταρχάς θα ήθελα να ευχαριστήσω τον Περιφερειάρχη Ηπείρου κ. Αλέκο Καχριμάνη, για την φιλοξενία του εδώ στην αίθουσα του Περιφερειακού Συμβουλίου, προκειμένου να σας παρουσιάσουμε μια νέα – για τα ελληνικά δεδομένα – δράση που αναφέρεται στη δημιουργία κοινωνικών εταιριών.
Επίσης θα ήθελα να ευχαριστήσω όλους εσάς που κάνατε σήμερα τον κόπο να είστε εδώ κοντά μας, προκειμένου να σας ενημερώσουμε αναλυτικά για την κοινωνική επιχειρηματικότητα και τις πρωτοβουλίες του Υπουργείου Εργασίας.
Περιμένουμε στο τέλος των παρουσιάσεων, τόσο τις παρατηρήσεις, όσο και τις προτάσεις σας, απώτερος στόχος των οποίων θα πρέπει να είναι το να βελτιώσουμε ακόμη περισσότερο τις δράσεις μας αυτές.
Επιτρέψτε μου όμως κυρίες και κύριοι, εισαγωγικά να αναφέρω κάτι, το οποίο θεωρώ πολύ σημαντικό. Πάνω από τις καλές ιδέες, πάνω από τη θέληση μας να εργαστούμε για την υλοποίηση των ιδεών αυτών, που συμβάλουν καθοριστικά στην καταπολέμηση του φαινομένου της ανεργίας, αυτό που χρειάζεται σήμερα ο τόπος, είναι η πολιτική σταθερότητα.
Αυτή η πέρα για πέρα αναγκαία πολιτική σταθερότητα, είναι η βάση πάνω στην οποία θα πατήσουμε για να κάνουμε το επόμενο βήμα που δεν είναι άλλο από το να επαναφέρουμε τη χώρα και την εθνική μας οικονομία, σε τροχιά ανάπτυξης. Ήδη τα πρώτα δείγματα είναι ενθαρρυντικά. Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, η ανάκαμψη άρχισε για την ελληνική οικονομία από το τρίτο τρίμηνο της φετινής χρονιάς και μάλιστα με ρυθμούς μεγαλύτερους απ’ ότι περίμεναν και οι πιο αισιόδοξοι.
Υπάρχουν όμως πολλά ακόμη που πρέπει να γίνουν. Και αν κάποιοι πιστεύουν ότι «ξεμπερδέψαμε με τον γκρεμό», ότι τελείωσε ο κίνδυνος της κατάρρευσης και ότι μπορούμε να διακινδυνεύσουμε το ρίσκο μιας παρατεταμένης ακυβερνησίας και μιας σκληρής αντιπαράθεσης με την Ευρώπη και τις αγορές, τότε κάνουν ένα τεράστιο λάθος. Τα πράγματα δεν είναι τόσο απλά.
Εμείς πάντως ως κυβέρνηση είμαστε αποφασισμένοι να κάνουμε όλα αυτά που χρειάζονται, για να αποκτήσουμε μια νέα προοπτική. Αλλά αυτό από μόνο του δεν αρκεί. Χρειάζεται και η συμβολή όλων μας για να επιτευχθεί ο στόχος αυτός και πραγματικά πιστεύω, πως σε αυτή την προσπάθεια, δεν περισσεύει κανείς.
Ως χώρα λοιπόν, στρέφουμε την προσοχή μας στην κοινωνική οικονομία, προκειμένου να αξιοποιήσουμε πλήρως τις δυνατότητές της, που θα µας βοηθήσουν να επιτύχουµε τους στόχους για το 2020, για την επίτευξη «έξυπνης» και βιώσιμης ανάπτυξης.
Η κοινωνική επιχειρηματικότητα είναι για εμάς ένα επιπλέον μέσο:
· για την αντιμετώπιση της ανεργίας των ευάλωτων ομάδων,
· την κάλυψη νέων κοινωνικών αναγκών σε τοπικό επίπεδο,
· την απασχόληση των νέων μέσω της ενδυνάμωσης των κοινωνικών επιχειρήσεων,
· τη δικτύωση φορέων της κοινωνίας των πολιτών.
Το Υπουργείο Εργασίας, Κοινωνικής Ασφάλισης και Πρόνοιας, αναλαμβάνει επομένως πρωτοβουλίες:
· Για την ενθάρρυνση, την ενεργοποίηση και την ενίσχυση των πολιτών και την προώθηση της κοινωνικής επιχειρηµατικότητας µεταξύ των νέων.
· Για την προσφορά υπηρεσιών επιχειρηµατικής ανάπτυξης και δοµών υποστήριξης.
· Για την παροχή βιώσιµης χρηµατοδότησης για τη στήριξη των κοινωνικών επιχειρήσεων από την εκκίνηση µέχρι την ανάπτυξή τους.
· Για τη συγκρότηση ενός σταθερού πλαισίου λειτουργίας της κοινωνικής οικονομίας (νομικό, ρυθμιστικό φορολογικό).
· Για την υποστήριξη της πρόσβασης σε δηµόσιες αγορές, μέσα από την αποσαφήνιση του θεσμικού πλαισίου συνεργασίας των κοινωνικών συνεταιριστικών επιχειρήσεων με φορείς του κεντρικού κράτους ή της αυτοδιοίκησης.
Στατιστικά στοιχεία αναφορικά με την κοινωνική οικονομία στην Ευρωπαϊκή Ένωση και στις ΗΠΑ δείχνουν ότι:
- 10% των ευρωπαϊκών επιχειρήσεων υπολογίζονται ως κοινωνικές επιχειρήσεις.
- Η Κοινωνική Οικονομία αντιπροσωπεύει το 5,9% της συνολικής απασχόλησης και το 6,7% της μισθωτής απασχόλησης.
- Από πρόσφατες εκτιμήσεις προκύπτει ότι το 10% των νέων θέσεων εργασίας που δημιουργήθηκαν τα τελευταία χρόνια στην Ε.Ε. αφορούν σε δραστηριότητες του τομέα της Κοινωνικής Οικονομίας.
- Πρόσφατες επίσης μελέτες που ανακοινώθηκαν στο Συνέδριο «Κοινωνικής Επιχειρηματικότητας» της ελληνικής Προεδρίας καταγράφουν ότι οι κοινωνικές επιχειρήσεις σε Ευρώπη και Αμερική, κατά την περίοδο της τρέχουσας οικονομικής κρίσης, έδειξαν πολύ μεγάλη ανθεκτικότητα.
Η Κοινωνική Οικονομία και κυρίως η Κοινωνική Επιχειρηματικότητα, διαμορφώνεται πλέον σε μία ολοένα και πιο ζωντανή πραγματικότητα και στην Ελλάδα, όπως υποδηλώνει η συνεχής εισροή αιτήσεων εγγραφής στο Γενικό Μητρώο Κοινωνικής Οικονομίας και η αδειοδότηση περίπου 700 Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων.
Μέσω της υλοποίησης των Πράξεων ΤΟΠΣΑ ΚΑΙ ΤΟΠ ΕΚΟ του ΕΠΑΝΑΔ, αναμένεται να λειτουργήσουν 600 επιπλέον Κοινωνικές Συνεταιριστικές Επιχειρήσεις (ΚΟΙΝΣΕΠ).
Με βάση αυτή λοιπόν την ελληνική πραγματικότητα, ποιες είναι οι άμεσες πολιτικές πρωτοβουλίες και παρεμβάσεις μας;
1ον) Δημιουργούμε 13 Περιφερειακούς Μηχανισμούς για τη στήριξη των ΚΟΙΝΣΕΠ με σκοπό την ενημέρωση, την ευαισθητοποίηση, τη συμβουλευτική υποστήριξη νέων και υφιστάμενων κοινωνικών επιχειρηματιών (ΕΝΑΡΞΗ ΛΕΙΤΟΥΡΓΙΑΣ ΙΑΝΟΥΑΡΙΟΣ-ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟΣ 2015).
2ον) Δημιουργούμε «θερμοκοιτίδες» για τις ΚΟΙΝΣΕΠ σε όλους του Νομούς της χώρας (ΜΕΣΑ ΣΤΟ ΠΡΩΤΟ ΕΞΑΜΗΝΟ ΤΟΥ 2015 ΚΑΙ ΜΕΧΡΙ ΤΕΛΟΣ ΤΟΥ 2016, ΜΕ ΔΥΝΑΤΟΤΗΤΑ ΠΑΡΑΤΑΣΗΣ ΑΠΟ ΤΙΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΕΣ).
3ον) Προκηρύσσουμε πιλοτικά ένα ειδικό πρόγραμμα χρηματοδότησης ΚΟΙΝΣΕΠ Ένταξης, παρέχοντας χρηματοδότηση έως και 50.000 ευρώ ανά επιχείρηση, επιδοτώντας τη δημιουργία θέσεων εργασίας, την προμήθεια εξοπλισμού κλπ.
4ον) Σχεδιάζουμε Πρόγραμμα Χρηματοδότησης όλων των ΚΟΙΝΣΕΠ, ώστε παράλληλα με την εγκατάσταση και λειτουργία των Περιφερειακών Μηχανισμών - που αναμένεται να παρέχουν συμβουλευτική υποστήριξη για τη δημιουργία των ΚΟΙΝΣΕΠ – να δίδεται και η δυνατότητα χρηματοδότησης της αρχικής επένδυσης στη παραγωγική λειτουργία των επιχειρήσεων αυτών.
Το πρόγραμμα θα αφορά τρείς κατηγορίες δαπανών:
α) δαπάνες για αγορά εξοπλισμού,
β) δαπάνες για την απόσβεση περιουσιακών στοιχείων, όπως, επίπλωσης, εξοπλισμού, μηχανημάτων, διαμορφώσεις κτιρίων & γηπέδων και
γ) επιχορήγηση που θα καλύπτει μέρος του μισθολογικού και μη μισθολογικού κόστους ανά θέση απασχόλησης.
Η χρηματοδότηση των ΚΟΙΝΣΕΠ – ανεξαρτήτου κατηγορίας – θα γίνεται στη βάση της αξιολόγησης του κοινωνικού αντικτύπου του υποβαλλόμενου business plan. (ΑΝΑΜΕΝΕΤΑΙ ΝΑ ΤΕΘΕΙ ΣΕ ΙΣΧΥ ΑΠΟ ΦΕΒΡΟΥΑΡΙΟ 2015).
Για το σκοπό αυτό προχωράμε στη μελέτη του συστήματος Αξιολόγησης της Βιωσιμότητας και της Κοινωνικής Επίδοσης Κοινωνικών Επιχειρήσεων, ώστε να είμαστε εγκαίρως έτοιμοι να αξιολογήσουμε τις προτάσεις που θα κατατεθούν.
5ον) Προχωρούμε στην άμεση σύσταση και ενεργοποίηση του Ταμείου Κοινωνικής Οικονομίας, το οποίο θα έχει ως αντικείμενο την παροχή στήριξης, με τη μορφή μικροπιστώσεων, δανείων ή και εγγυήσεων δανείων με ευνοϊκούς όρους προς νομικά πρόσωπα που εμπίπτουν στους σκοπούς σύστασης του Ταμείου (στη βάση των προβλεπομένων στο άρθρο 9 του ν. 4019/2011 για την κοινωνική οικονομία και την κοινωνική επιχειρηματικότητα). Για το σκοπό αυτό:
α) Πραγματοποιείται μια σειρά επαφών και διαπραγματεύσεων με την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων, ΕΕ, ΕΤΕΑΝ και εμπορικές τράπεζες προκειμένου να τεθεί το πλαίσιο λειτουργίας του Ταμείου και να μεγιστοποιηθούν οι διατιθέμενοι πόροι.
β) Έχει ανατεθεί ειδική μελέτη για τη διερεύνηση της αξιοποίησης σύγχρονων χρηματοδοτικών εργαλείων στο πλαίσιο της νέας προγραμματικής περιόδου 2014-2020, με απώτερο στόχο την προσέλκυση πρόσθετων ευρωπαϊκών πόρων.
6ον) Αναλαμβάνουμε θεσμικές πρωτοβουλίες για την ενεργοποίηση των Δημόσιων Συμβάσεων Κοινωνικής Αναφοράς στις παρακάτω κατηγορίες υπηρεσιών/προϊόντων:
α) Στην κατηγορία των υπηρεσιών καθημερινότητας, («βοήθεια στο σπίτι», παιδική φροντίδα, υποστήριξη νέων με δυσκολίες κ.λ.π.).
β) Στην κατηγορία των υπηρεσιών ποιότητας ζωής, (η Ε.Ε. εστιάζει στα πεδία της βελτίωσης της κατοικίας, της ασφάλειας, των τοπικών μεταφορών και της αναζωογόνησης συνοικιών).
γ) Στην κατηγορία του πολιτισμού και της αναψυχής, (τα σημαντικά πεδία απασχόλησης εντοπίζονται στον τουρισμό, την πολιτιστική κληρονομιά, την πολιτιστική ανάπτυξη).
δ) Στην κατηγορία της φροντίδας για το περιβάλλον, (σημαντικές ευκαιρίες για την απασχόληση φαίνεται να προκύπτουν από δραστηριότητες διαχείρισης απορριμμάτων, προστασίας του φυσικού τοπίου, ελέγχου της περιβαλλοντικής μόλυνσης κ.λπ.). Τέλος,
7ον) Προχωρούμε σε στενότερη συνεργασία με το Υπουργείο Εσωτερικών προκειμένου να προωθήσουμε νομοθετικές ρυθμίσεις στον ν. 3852/2010 («Καλλικράτης»), ώστε να διευκολυνθεί η συνεργασία των ΟΤΑ με τις ΚΟΙΝΣΕΠ.
Κυρίες και Κύριοι,
Όπως ανέφερα και προηγουμένως, σημαντικός «σταθμός» στην προσπάθειά μας για την ανάπτυξη της κοινωνικής οικονομίας, αποτελεί η πρωτοβουλία για τη δημιουργία των Περιφερειακών Μηχανισμών για την υποστήριξη των Κοινωνικών Συνεταιριστικών Επιχειρήσεων. Η πρωτοβουλία αυτή αποτελεί σημαντικό πυλώνα του Στρατηγικού Σχεδίου για την Κοινωνική Οικονομία που έχουμε συμφωνήσει με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Οι Μηχανισμοί αυτοί θα δημιουργηθούν από τοπικούς και περιφερειακούς φορείς, συμπεριλαμβανομένων εκπροσώπων της κοινωνίας των πολιτών, οι οποίοι θα συνενώσουν τις δυνάμεις τους για να υλοποιήσουν δράσεις ανάπτυξης της κοινωνικής οικονομίας ευρείας κλίμακας: συμβουλευτική, επιμόρφωση, υπηρεσίες επιχειρηματικής ανάπτυξης, δικτύωση κοινωνικών επιχειρήσεων, δημοσιότητα και διάχυση της ιδέας της κοινωνικής οικονομίας, με την αρωγή των κατάλληλων διακρατικών εταίρων.
Εκτιμούμε ότι μέσα από τους Περιφερειακούς Μηχανισμούς αναμένεται να ωφεληθούν 12.000 ωφελούμενοι/ες που ανήκουν στις «Ευάλωτες» και «Ειδικές» ομάδες του πληθυσμού, όπως αυτές προσδιορίζονται στο ν. 4019/2011, εκ των οποίων:
- Οι 6.489 θα είναι υποψήφιοι/δυνητικοί κοινωνικοί επιχειρηματίες, και
- Οι 6.000 θα είναι υφιστάμενοι κοινωνικοί επιχειρηματίες.
Οι Περιφερειακοί Μηχανισμοί θα καλύπτουν το σύνολο της χώρας, θα παρέχουν υπηρεσίες μίας στάσης (one stop - shop) για τους κοινωνικούς επιχειρηματίες και τις κοινωνικές επιχειρήσεις, ενώ δυνητικοί δικαιούχοι θα είναι Αναπτυξιακές Συμπράξεις βάσει του άρθρου 18 του ν. 4019/2011, οι οποίες θα λειτουργούν αποκλειστικά για την εκτέλεση της πράξης που έχουν αναλάβει στο πλαίσιο της συγκεκριμένης κατηγορίας παρέμβασης.
Τέλος, σε σχέση με τη συνολική χρηματοδότηση της κοινωνικής οικονομίας, θα ήθελα να σας ενημερώσω ότι το νέο Επιχειρησιακό Πρόγραμμα «ΑΝΑΠΤΥΞΗ ΑΝΘΡΩΠΙΝΟΥ ΔΥΝΑΜΙΚΟΥ – ΕΚΠΑΙΔΕΥΣΗ ΚΑΙ ΔΙΑ ΒΙΟΥ ΜΑΘΗΣΗ 2014-2020», πρόκειται να διαθέσει 60 εκ € σε δράσεις και ενέργειες που αφορούν την κοινωνική οικονομία. Παράλληλα, έχουν κατανεμηθεί πόροι του Ευρωπαϊκού Κοινωνικού Ταμείου (ΕΚΤ) και στα 13 Περιφερειακά Επιχειρησιακά Προγράμματα, προκειμένου να σχεδιαστούν ειδικά χρηματοδοτικά προγράμματα για ΚΟΙΝΣΕΠ, αλλά και για να διασφαλιστεί η διαρκής λειτουργία των 13 Περιφερειακών Μηχανισμών για τις ΚΟΙΝΣΕΠ.
Κυρίες και Κύριοι, σας ευχαριστώ για την προσοχή σας.
Στη συνέχεια, τα στελέχη της Ειδικής Υπηρεσίας για την Κοινωνική Ένταξη και την Κοινωνική Οικονομία του Υπουργείου Εργασίας, που είναι σήμερα μαζί μας, θα σας κάνουν μια πληρέστερη ενημέρωση για τις πρωτοβουλίες μας σε σχέση με τις ΚΟΙΝΣΕΠ.