Ομιλία του κ. Αντώνη Μπέζα Βουλευτή Ν.Δ. - Προέδρου της Επιτροπής Οικονομικών Υποθέσεων της Βουλής στο ετήσιο τακτικό συνέδριο της ΚΕΔΕ (Ιωάννινα, 30.5.2013)
Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι,
Σήμερα βρισκόμαστε στην πιο κρίσιμη καμπή μιας πορείας, που πριν από έναν χρόνο –ακόμη και πριν από έξι μήνες- έμοιαζε σχεδόν αδύνατη. Ευτυχώς η πολιτική, έχει τη δυνατότητα να διαψεύδει όλους αυτούς που βλέπουν τις εξελίξεις ευθύγραμμα, ως γραμμική προέκταση του χθες προς το αύριο. Ιδιαίτερα σε εποχές μεγάλων κρίσεων, όπως αυτές που ζούμε. Γι’ αυτό και τους διαψεύσαμε!!!
Δεν έχουμε βέβαια ακόμη ξεπεράσει τον κίνδυνο. Δεν έχουμε βγει από την ύφεση, η οποία συνεχίζεται για έκτη συνεχή χρονιά. Δεν έχουμε μειώσει την ανεργία, η οποία έχει ξεπεράσει το 60% για τους νέους κάτω των 25 ετών.
Όμως η εικόνα της χώρας έχει αλλάξει και η ψυχολογία έχει βελτιωθεί σημαντικά. Κανείς δε μιλάει πλέον για την έξοδό μας από το ευρώ. Οι μεγάλες διαρθρωτικές αλλαγές έχουν αρχίσει να εφαρμόζονται και μερικές μάλιστα να αποδίδουν. Ο έλεγχος πάνω στα δημόσια οικονομικά έχει αποκατασταθεί. Το κόστος εξυπηρέτησης του δημόσιου χρέους έχει περιορισθεί σημαντικά. Οι αποκρατικοποιήσεις προχωρούν. Η ανταγωνιστικότητα βελτιώνεται. Οι καταθέσεις επιστρέφουν. Η Ελλάδα ξαναμπαίνει στο χάρτη ως διεθνής επενδυτικός προορισμός και οι περισσότεροι αναγνωρίζουν πλέον, δημόσια, ότι η πατρίδα μας έχει σοβαρές πιθανότητες να επιστρέψει πολύ σύντομα στην Ανάπτυξη.
Από ποιους παράγοντες, όμως, εξαρτάται αυτή η επιστροφή στην Ανάπτυξη; Ο Μπέντζαμιν Ντισραέλι, που ήταν Βρετανός Πρωθυπουργός, είχε πει κάποτε ότι «η πιο επικίνδυνη στρατηγική είναι να προσπαθείς να περάσεις μια χαράδρα με δύο άλματα». Υπάρχουν προφανώς πολλοί παράγοντες, όπως η γενικότερη κατάσταση στην Ευρωζώνη, και την παγκόσμια οικονομία, από τους οποίους εξαρτάται αυτό το μεγάλο εγχείρημα.
Η βασική όμως προϋπόθεση για να βγούμε από την κρίση και να ανακάμψουμε, είναι να συνεχίσουμε με τον ίδιο ρυθμό. Να μην επιχειρήσουμε δηλαδή, να κάνουμε στάση στη μέση της χαράδρας. Να μη χαλαρώσουμε, ώστε να ολοκληρώσουμε το έργο μας. Και στο επίπεδο της δημοσιονομικής εξυγίανσης και προσαρμογής, και στο επίπεδο των μεταρρυθμίσεων, και στο επίπεδο της διασφάλισης της κοινωνικής συνοχής.
Αυτή τη μάχη την επιμεριζόμαστε όλοι μαζί, και πρώτη απ’ όλους η Τοπική Αυτοδιοίκηση, της οποίας τις προσπάθειες αναγνωρίζουμε. Οι Οργανισμοί Τοπικής Αυτοδιοίκησης της χώρας, συνεισέφεραν με περικοπές που προσεγγίζουν το 60% των δημόσιων δαπανών τους και αναδεικνύονται, όπως ακριβώς είναι και το σύνθημα του συνεδρίου σας, πρωταγωνιστές της εθνικής ανασυγκρότησης που γίνεται από την κυβέρνηση του Αντώνη Σαμαρά. Και αυτό, παρότι είναι οι λιγότερο χρεωμένοι στην Ευρωζώνη, καθώς το χρέος τους δεν ξεπερνά το 1% του ΑΕΠ.
Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι, η προσπάθεια που ξεκίνησε το προηγούμενο διάστημα στο χώρο της Αυτοδιοίκησης, και που βρίσκεται σε εξέλιξη, επικεντρώθηκε ουσιαστικά πάνω σε τρεις άξονες:
Ο πρώτος άξονας, ήταν η αντιμετώπιση των άμεσων και σοβαρών οικονομικών προβλημάτων που οδηγούσαν μεγάλο αριθμό Δήμων σε κατάρρευση, η οποία θα προκαλούσε πιστωτικό γεγονός. Στο σύνολο των Δήμων, οι ληξιπρόθεσμες οφειλές είχαν προκαλέσει ματαίωση των αναπτυξιακών έργων, αναστολή της αποτελεσματικής τους λειτουργίας, αλλά και αδυναμία καταβολής ακόμη και της μισθοδοσίας.
Κάτω από αυτές τις συνθήκες, ρυθμίστηκαν τα δάνεια των ΟΤΑ, παρατάθηκε η προθεσμία για να διακανονίσουν τα υπόλοιπα χρέη τους, αποπληρώθηκαν τα έργα του ΘΗΣΕΑ, καταβλήθηκαν οι οφειλόμενοι επενδυτικοί πόροι (ΣΑΤΑ) και οι παρακρατηθέντες πόροι, συμψηφίστηκαν χρέη έναντι μελλοντικών πόρων, υλοποιείται ένα μεγάλο πρόγραμμα για την απόδοση των ληξιπρόθεσμων οφειλών σε τρίτους –οφειλών που ξεπερνούν τα 900 εκατ. ευρώ- ώστε να ενισχυθεί η ρευστότητα στις τοπικές αγορές και να αποκατασταθεί η αξιοπιστία του θεσμού της Αυτοδιοίκησης.
Αναγκαίο βέβαια, είναι, να προωθηθεί το προσεχές διάστημα και η ρύθμιση των οφειλών των τρίτων προς τους ΟΤΑ, γιατί μόνο έτσι θα διευκολυνθούν οι Δήμοι στην άμεση είσπραξη αυτών των ποσών.
Ο δεύτερος άξονας, ήταν να κρατηθούν όρθια και αποτελεσματικά τα συγκροτημένα κοινωνικά δίκτυα της Αυτοδιοίκησης, ο πυρήνας του κοινωνικού κράτους, τα οποία στέκονται δίπλα στο τμήμα εκείνο της κοινωνίας που δοκιμάζεται.
Στο πλαίσιο αυτό -ενδεικτικά αναφέρω- διευθετήθηκε η μεταφορά των μαθητών χωρίς να μειωθεί ο αριθμός τους, δόθηκε παράταση στο «Βοήθεια στο Σπίτι» αλλά και στο πρόγραμμα για τα Κέντρα Ημερήσιας Φροντίδας Ηλικιωμένων, διασφαλίστηκε η συνέχιση της καταβολής των προνοιακών επιδομάτων, η κάλυψη των λειτουργικών δαπανών των σχολείων, η απρόσκοπτη λειτουργία των βρεφονηπιακών σταθμών και για το έτος 2013-2014, με ανακατανομή πόρων από άλλα επιχειρησιακά προγράμματα.
Η Τοπική Αυτοδιοίκηση πρέπει να είναι το βασικό εργαλείο για την άμεση ανακούφιση των ανέργων μέσω των προγραμμάτων κοινωφελούς εργασίας, και γι’ αυτό, είναι ανάγκη να αναζητηθούν εναλλακτικοί τρόποι χρηματοδότησης της.
Τέλος, ο τρίτος άξονας, είναι η δημοσιονομική εξυγίανση, ο ορθολογικός προγραμματισμός και η ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας, οι οποίες με τη σειρά τους οδηγούν στη διασφάλιση της οικονομικής αλλά και της αναπτυξιακής βιωσιμότητας των ΟΤΑ.
Υπενθυμίζω το νέο τρόπο για την κατάρτιση του προϋπολογισμού των Δήμων, τη δημιουργία του Ταμείου Εξυγίανσης για την εφαρμογή αναπτυξιακών πολιτικών και δράσεων καταπολέμησης της τοπικής ανεργίας, την αξιολόγηση των δομών των ΟΤΑ, τη λειτουργία του Παρατηρητηρίου Οικονομικής Αυτοτέλειας, που δεν έχει τιμωρητικό χαρακτήρα αλλά έχει ως στόχους την κατάρτιση ισοσκελισμένων προϋπολογισμών, την αποφυγή συσσώρευσης νέων υποχρεώσεων και την παροχή οδηγιών για την επίτευξη καλύτερων οικονομικών αποτελεσμάτων και επομένως την ενίσχυση της οικονομικής αυτοτέλειας των ΟΤΑ.
Βέβαια, όλα αυτά, θα πρέπει να συμπληρωθούν με πρόσθετες νομοθετικές πρωτοβουλίες και επιχειρησιακές δράσεις, ώστε να διορθωθούν οι αδυναμίες του Καλλικράτη και να αναπτυχθούν ευρηματικά χρηματοδοτικά εργαλεία, όπως η αξιοποίηση της ακίνητης περιουσίας και η εξοικονόμηση ενέργειας.
Υπάρχει βέβαια μπροστά μας δρόμος πολύς. Το σημαντικό όμως είναι ότι βρισκόμαστε στο σωστό δρόμο. Και η καλύτερη απόδειξη είναι, πως, παρά τη μείωση των κρατικών χρηματοδοτήσεων, το ισοζύγιο για την Τοπική Αυτοδιοίκηση το 1ο τετράμηνο του έτους, ήταν θετικό.
Κυρίες και Κύριοι Σύνεδροι,
Αυτά που ο καθένας από εσάς βλέπει στο Δήμο του, δεν είναι τίποτα άλλο παρά αυτό που συμβαίνει σε ολόκληρη τη χώρα. Πριν από την κρίση, μαθημένοι σε μια επίπλαστη ευημερία, δεν αντιλαμβανόμασταν αυτό που έρχεται. Και όταν ήλθε η κρίση, δεν καταλαβαίναμε ούτε τη σοβαρότητα, ούτε τη διάρκειά της. Σήμερα, συμβαίνει το ίδιο, από την ανάποδη όμως. Μετά από τρία εφιαλτικά χρόνια, μάθαμε να τα βλέπουμε όλα μαύρα και δεν πιστεύουμε ότι μπορούμε να τα αλλάξουμε προς το καλύτερο.
Η Ελλάδα, όμως, ήδη αλλάζει. Και δεν αλλάζει από μόνη της, εμείς την αλλάζουμε. Η κρίση μας υποχρεώνει να οικοδομήσουμε απ’ την αρχή αυτά που αποδείχθηκαν σαθρά και κατέρρευσαν.
Στην Αυτοδιοίκηση υπάρχουν αποφάσεις που εξαρτώνται μόνο από εσάς και το αρμόδιο Υπουργείο. Υπάρχουν άλλες, που εξαρτώνται από τη συναρμοδιότητα και άλλων Υπουργείων, και εκεί χρειάζεται συνεννόηση για να προκύψει το καλύτερο αποτέλεσμα. Υπάρχουν όμως και αποφάσεις, που είναι προϊόν διαπραγμάτευσης με τους εταίρους και δανειστές μας.
Η καλύτερη στιγμή για να πετύχεις σ’ αυτή τη διαπραγμάτευση, είναι όταν έχεις θετικά αποτελέσματα στην οικονομία, όταν μπορείς δηλαδή να σταθείς μόνος σου στα πόδια σου. Και τα αποτελέσματα στην πραγματική οικονομία, δεν έρχονται μέσα από θεωρητικές προσεγγίσεις, αλλά όταν δουλεύεις σκληρά, παίρνεις γενναίες αποφάσεις και έχεις στρατηγικό σχέδιο, το οποίο έχει αυτή η κυβέρνηση.
Κυρίες και Κύριοι,
Μια παλιά κινέζικη παροιμία, λέει ότι «το πιο βαθύ σκοτάδι είναι λίγο πριν το ξημέρωμα». Εμείς, ως Νέα Δημοκρατία πιστεύουμε ότι το μέλλον ανήκει στην Αποκέντρωση και την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Είναι μια ανάγκη που επιβάλλεται από τη σύγχρονη πραγματικότητα. Για αυτό και είμαστε βέβαιοι, ότι όπως τώρα μέσα στο σκοτάδι που φεύγει, έτσι και αύριο μέσα στο φώς που έρχεται, η Τοπική Αυτοδιοίκηση θα είναι ο πρωτοπόρος που θα τραβήξει στο δρόμο του μέλλοντος.
Εύχομαι καλή επιτυχία στο συνέδριό σας.
Σας ευχαριστώ.