Ο πρ. Υφυπουργός Οικονομικών ΑΝΤ. ΜΠΕΖΑΣ μιλάει στον "ΠΡΩΙΝΟ ΛΟΓΟ" και προτείνει…

ΣΥΝΕΝΤΕΥΞΗ Στον ΜΙΧ. ΠΑΠΑΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΥ

Η οριακή κατάσταση στην οποία έχει περιέλθει η οικονομία στην Ήπειρο, απαιτεί άμεσες και αποτελεσματικές λύσεις, που θα μπορέσουν να βγάλουν την περιοχή μας από τον «βούρκο» της οικονομικής κρίσης και της επενδυτικής άπνοιας, προσφέροντας νέες θέσεις εργασίας, που τόσο ανάγκη έχουν οι Ηπειρώτες. Μια από αυτές τις λύσεις, ίσως η πλέον άμεσα εφαρμόσιμη, είναι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες.
Αυτό προτείνει σε μια πολύ ενδιαφέρουσα συνέντευξή του στον «Π.Λ.» ο γνωστός θεσπρωτός πολιτικός κ. Αντώνης Μπέζας, πρώην Υφυπουργός Οικονομικών. Ο κ. Μπέζας, λόγω και της θητείας του στο Υπουργείο, είναι από τους πλέον αρμόδιους να μιλήσουν για την οικονομική ανάπτυξη της Ηπείρου, μιας περιοχής με τεράστιες δυνατότητες ανάπτυξης, που όμως τώρα λόγω της κρίσης και παλαιότερα από άστοχους χειρισμούς, δεν έχουν ακόμη αξιοποιηθεί.

Ενωμένοι…
Στη συνέχεια, με στοιχειοθετημένα επιχειρήματα, απαντώντας στις ερωτήσεις του «Π.Λ.», ο κ. Μπέζας αναλύει, γιατί πρέπει να εφαρμοστεί άμεσα και στην Ήπειρο αυτό το ειδικό καθεστώς, το οποίο θεωρούν ως το πλέον απαραίτητο «εργαλείο» ανάπτυξης για τις ακριτικές περιοχές της χώρας πολλοί οικονομικοί φορείς, ανάμεσα σε αυτούς και το ΕΒΕΑ. Παράλληλα, θέτει με έντονο τρόπο το θέμα της προστασίας των εργασιακών και ασφαλιστικών δικαιωμάτων, τονίζοντας χαρακτηριστικά ότι δεν θέλουμε μια ζώνη «τύπου αποικίας».
Αφού αναλύει τα πλεονεκτήματα μιας ΕΟΖ για την Ήπειρο, τόσο βραχυπρόθεσμα, όσο και μακροπρόθεσμα, υπογραμμίζει με βεβαιότητα, ότι «δεν είμαστε άξιοι της μοίρας μας, όπως πολλοί εκτός Ελλάδας φωνάζουν. Είμαστε κύριοι της μοίρας μας και θα την ορίσουμε εμείς οι ίδιοι ενωμένοι. Μέσα από τις στάχτες της πατρίδας που καίγεται, θα καταφέρουμε να δώσουμε προοπτικές σε όλους και ιδιαίτερα στα παιδιά μας».

Η συνέντευξη

-Κύριε Μπέζα, σε μια τόσο δύσκολη περίοδο, ποιο μπορεί να είναι το οικονομικό παρόν και μέλλον της Ηπείρου;
-Δεν μπορούμε να μένουμε με σταυρωμένα χέρια, παρακολουθώντας σαν μοιραίοι και άβουλοι. Όλοι αντιλαμβανόμαστε ότι η κατάσταση είναι τραγική. Όμως η κρίση, εκτός από την καταστροφή, φέρνει και ευκαιρίες .Πρέπει λοιπόν να ενώσουμε τις δυνάμεις μας, προκειμένου να αναδειχθούν τα συγκριτικά πλεονεκτήματα που έχει η Ήπειρος. Πλεονεκτήματα, τα οποία, αν αξιοποιήσουμε, η ιδιαίτερη πατρίδα μας μπορεί να αποτελέσει πρότυπο βιώσιμης ανάπτυξης αλλά και ορμητήριο ευρωπαϊκής εξωστρέφειας στις ραγδαία αναπτυσσόμενες αγορές των Βαλκανίων.
Ένα νέο «εργαλείο», που θα βοηθήσει στην ανάδειξη των πλεονεκτημάτων μας, είναι οι Ειδικές Οικονομικές Ζώνες (ΕΟΖ). Οι πρόσφατες αναφορές κοινοτικών αξιωματούχων για τη δημιουργία τέτοιων Ζωνών στην Ελλάδα, με φιλικό και ελκυστικό για την επιχειρηματικότητα και τις επενδύσεις περιβάλλον, έφεραν στο προσκήνιο μια ενδιαφέρουσα ιδέα, που θα μπορούσε πράγματι να τονώσει την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα -τουλάχιστον σε συγκεκριμένους τομείς- να αυξήσει τα έσοδα του δημοσίου και να δημιουργήσει τις απαραίτητες, σήμερα και τα επόμενα χρόνια, θέσεις εργασίας.

-Τι ακριβώς είναι οι ΕΟΖ;
-Πρόκειται για γεωγραφικές περιοχές στις οποίες προβλέπεται η καθιέρωση συγκεκριμένων προνομίων και κινήτρων, όπως απαλλαγές από εισαγωγικούς και εξαγωγικούς δασμούς, απλοποιημένοι τελωνειακοί και διοικητικοί έλεγχοι, ταχείες διαδικασίες για διαγωνισμούς και αδειοδοτήσεις, ειδικό δικαιοδοτικό καθεστώς για να αποφεύγονται καθυστερήσεις λόγω προσφυγών, χρηματοοικονομικές διευκολύνσεις και κυρίως, ισχυρά φορολογικά κίνητρα (φορολογία κερδών κλπ), σε όλα τα στάδια. Υπάρχει το προηγούμενο τέτοιων Ζωνών εντός της Ε.Ε. στην Πολωνία, εκεί όμως δημιουργήθηκαν όταν η χώρα ήταν σε προενταξιακό καθεστώς, δηλαδή προτού γίνει πλήρες μέλος της Ε.Ε.
Μιλάμε επομένως για μια ζώνη που θα έχει κυρίως φορολογικά κίνητρα και σταθερό φορολογικό καθεστώς, που είναι απαραίτητο για τους επενδυτές, και ταυτόχρονα θα προσφέρει ένα διαφορετικό επιχειρηματικό περιβάλλον, με γρήγορες και φιλικότερες διαδικασίες για τους επενδυτές. Να ξεκαθαρίσω εδώ ότι δεν μιλάμε, και δεν πρέπει να μιλάμε, για μια ζώνη «τύπου αποικίας», όπως κάποιοι φοβούνται. Δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να θίγονται μισθοί και ασφαλιστικά δικαιώματα. Τα ζητήματα αυτά είναι αδιαπραγμάτευτα. Η απάντηση στην κρίση δεν μπορεί να είναι μισθοί Βουλγαρίας ή Πολωνίας αλλά ένα ελκυστικό και απαλλαγμένο από άχρηστες γραφειοκρατικές διαδικασίες περιβάλλον, ένα νέο μοντέλο δηλαδή κρατικής λειτουργίας που θα σέβεται όμως αυτά τα δικαιώματα.

-Ποιοι τομείς μπορούν να αναπτυχθούν σε μια ΕΟΖ και τι εννοείται όταν μιλάτε για χρηματοοικονομικές διευκολύνσεις;
-Κυρίως οι τομείς αυτοί που έχουν εξαγωγικό προσανατολισμό, γιατί το ζητούμενο για την ελληνική οικονομία θα πρέπει να είναι η αύξηση της ανταγωνιστικότητας και η εξωστρέφεια. Όσον αφορά στο δεύτερο σκέλος του ερωτήματός σας, εάν το εγχείρημα προχωρήσει, θα μπορούσε να δημιουργηθεί ένα ειδικό Ταμείο (Fund) που θα στηριχθεί από ελληνικές και ξένες τράπεζες ώστε να παρέχονται με ειδικά προγράμματα, χρηματοοικονομικές διευκολύνσεις στις επιχειρήσεις που θα εγκατασταθούν στην Ζώνη.

«Η Ήπειρος μπορεί να διεκδικήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη συνδρομή βέβαια της ελληνικής κυβέρνησης, όλα εκείνα τα απαιτούμενα θεσμικά, φορολογικά και χρηματοοικονομικά εργαλεία για τη δημιουργία ΕΟΖ, γιατί έχει όλες τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος»

-Γιατί να γίνει στην Ήπειρο μια τέτοια Ζώνη;
-Η Ήπειρος μπορεί να διεκδικήσει από την Ευρωπαϊκή Ένωση, με τη συνδρομή βέβαια της ελληνικής κυβέρνησης, όλα εκείνα τα απαιτούμενα θεσμικά, φορολογικά και χρηματοοικονομικά εργαλεία για τη δημιουργία ΕΟΖ, γιατί έχει όλες τις προϋποθέσεις που απαιτούνται για την υλοποίηση ενός τέτοιου εγχειρήματος.
- Άμεση γεωγραφική γειτνίαση με τη νέα και αναπτυσσόμενη αγορά της Αλβανίας καθώς και πρόσβαση προς την υπόλοιπη Ευρώπη και τη βαλκανική ενδοχώρα (Σερβία, Σκόπια), είτε μέσω της Αδριατικής, είτε οδικώς.
-Κομβική γεωγραφική θέση στο σύστημα των ευρωπαϊκών μεταφορών και διεθνείς πύλες προς τα Βαλκάνια και την υπόλοιπη Ευρώπη (τελωνεία Κακαβιάς και Μαυροματίου, λιμάνι Ηγουμενίτσας) .
- Ασφάλεια και σταθερότητα στο ευρωπαϊκό και βαλκανικό περιβάλλον.
-Φθηνή δημόσια και ιδιωτική γη.
-Ενεργειακή επάρκεια (αιολικά πάρκα , φωτοβολταϊκά, φυσικό αέριο, αν προχωρήσει η σχεδιαζόμενη διέλευση του αγωγού φυσικού αερίου (ITGI) Ελλάδας –Ιταλίας και δημιουργηθεί στην Ήπειρο ολοκληρωμένο δίκτυο παροχής).
-Πληρότητα συγκοινωνιακών υποδομών (λιμάνι Ηγουμενίτσας λιμάνι Πρέβεζας, αεροδρόμιο Ιωαννίνων, Εγνατία οδός, Ε65, Ιόνια οδός, οδικός άξονας Σαγιάδα- Κονίσπολη -Άγιοι Σαράντα), που συνδέονται με τις γειτονικές χώρες.
-Ανθρώπινο δυναμικό με εμπειρία και επιστημονική εξειδίκευση.
-Ιδρύματα τριτοβάθμιας εκπαίδευσης (Πανεπιστήμιο Ιωαννίνων, ΤΕΙ Ηπείρου), που προάγουν την έρευνα και την καινοτομία.
Μια τέτοια Ζώνη μπορεί να περιλαμβάνει περιοχές και των τεσσάρων νομών της Ηπείρου, είναι όμως προφανές ότι λόγω της κομβικής θέσης της, η Θεσπρωτία θα πρέπει να έχει σημαντικό ρόλο και ότι στην ΕΟΖ θα πρέπει να περιλαμβάνονται, το διεθνές Εμπορευματικό Κέντρο που προβλέπεται στη Θεσπρωτία, το λιμάνι της Ηγουμενίτσας και οι βιομηχανικές ή βιοτεχνικές περιοχές όλων των νομών.

-Μακροπρόθεσμα ποια είναι τα οφέλη για την περιοχή μας;
-Η δημιουργία ΕΟΖ στην Ήπειρο, μπορεί να αποτελέσει ένα νέο αναπτυξιακό όραμα, μια ουσιαστική ευκαιρία ανάπτυξης που θα την ενισχύσει δημογραφικά και θα της δώσει τη δυνατότητα να διαδραματίσει σημαντικό ρόλο στην ανάκαμψη και την εξωστρέφεια τη τοπικής της οικονομίας αλλά και στην ενίσχυση των ευρωπαϊκών συμφερόντων στην ευρύτερη περιοχή της βαλκανικής.
Τα έργα υποδομής που υπάρχουν και η κατασκευή νέων, αποτελούν αναγκαία όχι όμως και ικανή συνθήκη για ένα αναπτυξιακό άλμα της Ηπείρου. Χρειάζονται καινοτόμες ιδέες τέτοιου τύπου, που θα προσδώσουν υπεραξία στην τοπική οικονομία, αξιοποιώντας τις δυνατότητες και τις υποδομές που έχουν δημιουργηθεί τα προηγούμενα χρόνια.
Οι επιχειρήσεις που θα δραστηριοποιηθούν στη Ζώνη, θα μπορούσαν επίσης να αναλαμβάνουν συγκεκριμένες δεσμεύσεις, με στόχο τη δημιουργία πρόσθετων πλεονεκτημάτων για τις τοπικές κοινωνίες, όπως να συνεργάζονται με τοπικές εταιρείες για τα έργα και την προμήθεια των πρώτων υλών, να προσλαμβάνουν ανειδίκευτο αλλά και εξειδικευμένο προσωπικού από την τοπική κοινωνία, με διαφανείς βέβαια διαδικασίες ή να αποδίδουν μικρό ποσοστό των κερδών τους στην περιφέρεια, για κοινωφελή έργα και σκοπούς.
Επαναλαμβάνω ότι δεν πρέπει να θίγονται μισθολογικά, ασφαλιστικά και εργασιακά δικαιώματα. Μια Eιδική 0ικονομική Zώνη, έτσι όπως την περιέγραψα προηγουμένως, σημαίνει ένα μόνο πράγμα: ανάπτυξη. Τίποτα περισσότερο και τίποτα λιγότερο. Κατανοώ τον δικαιολογημένο φόβο μήπως υπάρξουν καταχραστές της ανθρώπινης αξίας και του εργατικού δυναμικού. Γι’ αυτό δεν πρέπει σε καμιά περίπτωση να επιτραπεί κάτι το ανήθικο, άλλωστε και το κοινοτικό δίκαιο επιτρέπει κάτι τέτοιο.

-Πόσο πρόθυμη είναι η Ευρωπαϊκή Ένωση να μας βοηθήσει, δεδομένου, ότι τελευταία μας έχει κάπως στοχοποιήσει ως χώρα;
-Είναι βέβαιο ότι δεν πρόκειται για κάτι απλό και εύκολο, έχουν υπάρξει όμως, όπως ανέφερα προηγουμένως, δηλώσεις που «ανοίγουν την πόρτα» σε μια τέτοια εξέλιξη. Οι κοινοτικοί με τις δηλώσεις του μπορεί να επιδιώκουν κάποια συγκεκριμένα πράγματα, στο χέρι μας όμως είναι να διεκδικήσουμε αυτό που εμάς μας συμφέρει.
-Επί της αρχής, η καθιέρωση ΕΟΖ δεν είναι συμβατή με τις συνθήκες της Ε.Ε., γιατί προσκρούει στην αρχή της ελεύθερης αγοράς. Ωστόσο, επιτρέπονται αποκλίσεις με την προϋπόθεση ότι είναι προσωρινές και προκαλούν την ελάχιστη διατάραξη στη λειτουργία της. Πρέπει επομένως να ληφθούν υπ΄ όψη οι κοινοτικοί κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και τον ανταγωνισμό, ο κώδικας δεοντολογίας για τη φορολόγηση των επιχειρήσεων, καθώς και η εργατική νομοθεσία, και να τεκμηριωθούν ισχυρά επιχειρήματα ώστε να επιτραπούν εξαιρέσεις.

-Η Ελληνική πλευρά σε ποιο βαθμό θα συμμετέχει στη δημιουργία μιας ΕΟΖ;
-Πρώτα απ’ όλα χρειάζονται εμπεριστατωμένες μελέτες και σοβαρή προετοιμασία, ώστε οι ελληνικές Αρχές να είναι σε θέση να διεκδικήσουν την υλοποίηση αυτής της ιδέα, γιατί πέραν της συμβατότητας με την κοινοτική νομοθεσία, ανακύπτουν μια σειρά από άλλα ζητήματα. Δημιουργούνται ανισότητες με τις υπόλοιπες επιχειρήσεις και πρέπει να δοθούν απαντήσεις. Στον τομέα αυτό, δηλαδή της προετοιμασίας, σημαντική θα μπορούσε να είναι η συνεισφορά των Επιμελητηρίων της Ηπείρου.
Τώρα, απέναντι στους κοινοτικούς, το βασικό επιχείρημα που νομίζω ότι μπορεί να προβληθεί από την ελληνική πλευρά είναι η κοινοτική αρχή της αλληλεγγύης, δηλαδή οι έκτακτες και ειδικές οικονομικές συνθήκες που επικρατούν στη χώρα μας -και για τις οποίες δεν είναι άμοιρη ευθυνών η Ε.Ε.- αλλά και ο αθέμιτος ανταγωνισμός που δημιουργείται από τη γειτνίαση παραμεθόριων περιοχών της πατρίδας μας με άλλες χώρες, όπου το μισθολογικό κόστος και η φορολογία είναι σημαντικά χαμηλότερα.
Η ιστορία αυτή, η ανάδειξη δηλαδή της Ηπείρου και των παραμεθόριων περιοχών της σε ειδική επενδυτική περιοχή, είναι παλιά και θα έλεγα ότι κάπου έχει χάσει και την αίγλη της μετά από τις συνεχείς υποσχέσεις και εξαγγελίες. Τώρα όμως, υπάρχει κάτι το διαφορετικό μπροστά μας. Σε μια περίοδο κρίσης όπως αυτή που διανύουμε, με την απαισιοδοξία που επικρατεί, οτιδήποτε γίνει προς αυτή την κατεύθυνση θα είναι θετικό. Υπάρχουν οι υποδομές, υπάρχει ο χώρος, υπάρχουν και τα πλεονεκτήματα.
Δεν είμαστε άξιοι της μοίρας μας, όπως πολλοί εκτός Ελλάδας φωνάζουν. Είμαστε κύριοι της μοίρας μας και θα την ορίσουμε εμείς οι ίδιοι ενωμένοι. Μέσα από τις στάχτες της πατρίδας που καίγεται, θα καταφέρουμε να δώσουμε προοπτικές σε όλους και ιδιαίτερα στα παιδιά μας.